LinkedIn ve Reid Hoffman’ın Girişimcilik Yönüyle İncelenmesi
İnsanlık, yaşamın başlangıcından bu yana durdurulamaz bir değişim ve gelişim göstermektedir. Tarih içinde görülen en yavaş toplum dönüşüm süreçlerinden biri 1760’lı yıllara kadar devam eden avcı toplayıcı toplumdan, tarım ve hayvancılık yaparak insan ve hayvan beden gücünü bir arada kullanan bir topluma geçiştir.
1760–1830 yılları arasında ise buhar makinesinin keşfi ve demiryollarının inşa edilmesiyle beden gücünden makine gücüne doğru bir evrim yaşanmıştır 19. Yüzyılın sonlarında elektriğin keşfi ile sanayi toplumuna geçilmiştir 20. Yüzyılda yaşanan bilgisayarlara kadar uzanan dijital gelişmeler üretim süreçlerini büyük ölçüde değiştirmiştir.
Günümüzde ise makineler kendilerini ve üretim süreçlerini yönetmektedir ve insan gücüne olan ihtiyaç kalmamıştır. İçinde bulunduğumuz teknoloji ve bilişim çağında toplumlar bilginin peşinden koşmaktadır. Çünkü klasik anlamda üretimin temel girdileri sermaye, insan gücü(emek) ve hammadde(doğal kaynaklar)’iken bugün üretimdeki en önemli kaynaklardan biri ‘bilgi, veri’dir.
Bu durum daha az sermaye ve daha az işgücüyle katma değeri yüksek ürünler elde edilmesini sağlamış ve yeni ekonomik düzene geçilmiştir. Girişimciliğin geleneksel tanımı olan üretim faktörlerini(sermaye, emek, hammadde) bir araya getirerek ve risk alarak kar elde etmek amacıyla bir mal veya hizmet geliştirme teknolojinin getirdiği yeni ekonomik düzende büyük bir değişime uğramıştır. Modern zamanda, girişimcilik; büyük sermayeler gerekmeden değişim ve inovasyon sağlayarak problem çözmek haline gelmiştir. Neredeyse her insanın dijital bir temsilinin/kimliğinin bulunduğu birçok insan faaliyetinin sanal karşılığının bulunduğu yeni dijital dünya beraberinde çözülmeyi bekleyen bir sürü problem getirmiştir. Modern çağ girişimcileri ise bu problemleri tespit eden bu konuda yenilikçi ve yaratıcı tutumlarıyla bir çözüm ve fırsat gören risk alarak kar elde edilebilecek, istihdam sağlayan, milli geliri artıran ve toplumu geliştiren bir iş kurucu rolünü üstlenmiştir. Bu rolleriyle, girişimciler toplumların ve devletlerin sosyal, ekonomik evrimlerine önemli ölçüde katkıda bulunur.
Bu yazımda başarılı bir dijital dünya girişimcisi Reid Hoffman ve girişimcilik örneği olarak LinkedIn hakkında bilgi vereceğim. LinkedIn, gerçek hayattaki iş dünyasının limitlerini kaldırmıştır ve tüm dünyadan milyonlarca şirketin ve milyarlarca insanın mesleki profillerini oluşturarak diğerleriyle iletişim kurmasını sağlamıştır. LinkedIn’in kurucusu Reid Hoffman, 1967 Amerika doğumludur. 1990 yılında Stanford Üniversitesi Sembolik Sistemler ve Bilişsel Sistemler bölümünü bitirmiştir. Gerçekten çok başarılı öğrencilerin kazanabileceği Marshall Bursunu kazanarak Oxford Üniversitesinde Felsefe okuma ayrıcalığını kazanmıştır. 1993’te Oxford’da okurken akademik kariyer yapmayı planlarken insanların kendini sosyal, ekonomik ve eğitim anlamda nasıl daha fazla geliştirebileceğini sorguladığı bir zamanda bu hedefinden vazgeçmiştir ve karakterinin girişimciliğe daha uygun olduğuna karar vermiştir. Bir girişimcinin sahip olması gereken en önemli özelliklerinden biri olan ‘insanlara ulaşma’ nın akademisyenlik kariyerinde mümkün olmadığını düşünmüştür. Bunu destekler nitelikte söylediği sözlerse şunlardır: ‘Akademisyen olduğunuzda araştırma yapıp sonucunda yayınladığınız makaleyi en fazla 50 kişi okur.’ . Sonrasında Apple Computers’da çalışmaya başlayan Reid Hoffman, burada eWorld isimli proje üzerinde çalışmıştır. Bu şirketten ayrıldıktan sonra Fujitsu’da kısa bir süre çalışmıştır, burada çalışırken Reid Hoffman’ın kendi şirketini kurma isteği iyiden iyiye güçlenmeye başlamıştır. İlk yazılım girişimi fikri olan ‘Socialnet.com’u burada gerçekleştirmiş ve aynı isimli bir şirket kurmuştur. Bu şirket temel olarak ‘çevrimiçi buluşma ve benzer ilgi alanları olan insanları eşleştirme’ üzerinedir. Ancak işletme konusunda deneyimi olmayan Reid Hoffman’ın bu girişimi başarısızlıkla sonuçlanmıştır. 23 yıl önce kurulan bu şirketin konusu bugün indirme rekorları kıran milyonlarca dolarlık değere sahip olan Facebook ve Tinder vb. birçok şirketin çalışma konusuyla aynıdır. Bu girişim Reid Hoffman’ın dijital dünyadaki gelir ve istihdam sağlayabilecek fikirler bulmadaki yaratıcı kişiliğini gösterir ayrıca risk alıp başarısızlığa uğradıktan sonra pes etmemesi yine bir girişimcinin nasıl olması gerektiğini gösterir. 2000 yılında hala ‘Socialnet.com’ ile ilgilenirken aynı zamanda dünyanın ilk elektronik para aktarım servisi olan PayPal şirketinin yönetim kurulunda yer almıştır. Burada ödeme altyapısının yönetimi, iş geliştirme ve yasal konuların yönetimi gibi konularda görev almıştır. Bunun yanında Halkla İlişkiler, Strateji, Ödeme Yenilikleri ve Müşteri Hizmetler’i konularında da çalışmaya özen göstermiş olan özverili ve çalışkan bir insandır. Kısa sürede PayPal’da başkan vekili pozisyonuna erişmiştir. Eş zamanlı olarak 2002 yılında birkaç arkadaşıyla birlikte LinkedIn’i kurmuştur. Reid Hoffman başarısız bir girişimcilik geçmişi ve başarılı bir kariyer sahibi bir insan olarak sosyal medya sitesi LinkedIn ile yapılmamış bir şeyi yaparak bu türdeki sitelerin ilk ve en başarılı bir örneğini göstermiştir. LinkedIn iş odaklı tek sosyal medya sitesi olması nedeniyle diğer bütün sosyal medya sitelerinden ayrılmıştır. Bu bakımdan Reid Hoffman herkese ilham olabilecek bir girişimcilik örneği göstermiştir.
LinkedIn, iş piyasasındaki insanların; diğer insanlarla bağlantı kurmalarını, yeni iş fırsatlarını ve etkinlikleri takip etmelerine imkan tanır ve hatta insanlara iş arayışlarının onlar için yapılmasına yardımcı olan birçok fırsat sağlar. Çevrimiçi ortamlarda insanların birebir olarak diğer insanlarla iletişim kurabileceği alternatif bir ortam olmaması sebebiyle LinkedIn başarı istikrarını korumuştur. LinkedIn’in iş modeli kanvasına bağlı olarak değerlendirmesini yapacak olursak şunları söyleyebiliriz. LinkedIn’in müşteri kitlesi temel olarak dörde ayrılır bunlar; kullanıcıları, işe alanlar, reklamcı ve pazarlamacılar ve üçüncü şahış geliştiricilerdir. Bu kesitlerin her biri için farklı değerler yaratılmıştır. Kullanıcılar burada kendi profesyonel yetenek ve yetkinliklerini gösterebilir, iş ağlarını genişletebilir, yeni iş fırsatlarına erişebilirler. İşe alanlar, geleneksel yollar yerine çok daha kolay bir şekilde işe alım gereklerini tüm dünya insanlarına aktarabilirler, geniş çevrelere ulaşabilirler ve LinkedIn’in sağladığı özgeçmiş tabanını kullanarak adaylarına direkt erişim sağlayabilirler. Pazarlamacı ve reklamcıların, hedef kitleye çok daha çabuk ulaşmasını sağlar. Üçüncü şahış geliştiriciler LinkedIn’den faydalanarak yazılım çözümleri üretebilirler ve bunların yayınlanmasını sağlarlar. LinkedIn’in müşteri ilişkileri genelde doğrudan ağ etkisiyle sosyal ağlar aracılığıyla müşterilerle ilişkilerini geliştirmeye çalışmıştır. Şirketin sağladığı değerler kullanıcı sayısına göre geometrik olarak artmıştır. Kullanıcıların önemi işe alanlar, pazarlamacılar ve üçüncü şahıs geliştiricilere göre hep daha fazla olmuştur. İnsanlarla etkileşim kanalı olarak self-servis platformu yani kendi websitesini ve mobil uygulamasını kullanmıştır. Buna ek olarak çevrimdışı saha bazlı satış yordamıyla satış organizasyonunun büyük ve küçük kurumsal şirketlerle ilgilenmesini sağlamıştır. Kilit etkinlerinin en önemlisi yeterli büyüklükte bir platform geliştirme ve yeni özellikler eklemektir. Diğer kilit etkinlikler yetenekli insanları işe almak, kullanıcı bilgilerini korumak ve üniversite, şirket gibi kurumlarla faydalı ve sağlam stratejik ortaklıklar kurmaktır. Ayrıca LinkedIn kendini büyütmek adına iş ortaklarını çok iyi şekilde sağlamlaştırmıştır. Örneğin iş ortağı olan şirketlere özel şirket sayfası, premium erişim gibi bir çok özel imkan tanır. Üniversiteler için de benzer bir strateji izlemiştir. İçerik sağlayıcılar için Lynda Platform’unda öğrenme ve beceriye dayalı geliştirme materyalı üretebilen yazar ve yayıncılara yer verir. Influencer’lar aracalığıyla içerik dağıtıcı olarak da davranır. Birçok pazarlama ve satış şirketi uygulamalarını LinkedIn’e bağlamak için LinkedIn API(uygulama geliştirme arayüzü)’lerini kullanır. Temel kaynağı platformun kendisi ve onu geliştiren insanlardır. Son olarak LinkedIn’in giderlerinin en büyük bölümünü böyle bir ağı geliştirmek, devamlılığını sağlamak ve büyütmek oluşturur. Bu da mühendislerin, geliştiricilerin danışmanların maaşlarını; markalaşma ve pazarlama giderlerini; yasal ve idari maliyetlerini; altyapı ve ekipman yatırımlarını kapsar. Sonuç olarak LinkedIn en başarılı girişimcilik örneklerinden biri olarak diğer girişimcilerin, şirketlerin, iş arayanların ve çalışanların herhangi bir faaliyet alanında yetkinliği göstermek isteyen her insanın kullanmak isteyeceği muadili olmayan bir servis olarak milyarlarca insanın hayatını değiştirmektedir. LinkedIn daha önce hiç kimsenin başaramadığı ‘Ağ Etkisi’ni başararak kendini kanıtlamıştır. Bugün insanların bir çoğu bu devasa markanın kendisinden, ekonomik değerinden, parlak çalışanlarından değil yarattığı ağdan ve insanların hayatına olan etkisinden bahsetmektedir. Reid Hoffman bizlere potansiyelini doğru olarak yönlendirmenin en iyi örneklerinden birini göstermiştir. Azim, sabır ve özveri ile ilk başarısızlığında vazgeçmeden yenilik üretmek için gerekli bilgi toplama, sahip olduğu bilgiyi ve kendini girişimcilik konusunda olgunlaştırma aşamalarını tamamlamıştır. Kazandığı tecrübe, oluşturduğu çekirdek kadro ve sahip olduğu meziyetlerle birlikte birçok insanın hayatına yenilik getirmiş ve bir anlamda iş piyasalarının işleyişini bütünüyle değiştirmiştir.
Teşekkürler.
Kaynakça
[2] KOSGEB Girişimcilik El Kitabı’na erişmek için lütfen tıklayınız.
[3] https://en.wikipedia.org/wiki/Reid_Hoffman
[4] https://bstrategyhub.com/wp-content/uploads/2019/06/Business-Model-Canvas-Linkedin.png
[5] https://www.thefamouspeople.com/profiles/reid-hoffman-6637.php
[6] https://www.sanayidegelecek.com/sanayi-4-0/tarihsel-gelisim/
[8] https://netvent.com/kullanici-verilerine-gore-2020-yilinda-bizi-nasil-bir-dijital-dunya-bekliyor/
[9] https://bstrategyhub.com/wp-content/uploads/2019/06/Business-Model-Canvas-Linkedin.png
[10] https://www.iienstitu.com/blog/girisimcilik-nedir-is-hayatinda-girisimcilik
[11] https://medium.com/@tomjamesedwards/why-linkedin-is-crucial-for-business-2230751b7246
[12] https://arkenea.com/blog/how-successful-startups-started/
